Hình 26. Bìa cuốn album ảnh được Mẹ của Camille G. thực hiện từ năm 1948, đượ lấy lại năm 2012 – Sưu tập  Camille G.-C.

Hình 27. Album ảnh của mẹ Camille G., trang 1.  Sưu tập  : Camille G.-C.

Camille, từ Saint-Rambert và sau đó ở nơi khác, đã trao đổi thư từ với mẹ cô (người đã mất năm 1987) nhưng không bao giờ gặp lại bà. Theo một cách nào đó, Bà đã để lại cho Cô một món quà vô giá: một cuốn album ảnh phác hoạ lại tuổi thơ của Cô. Một album như vậy do Mẹ của Camille thực hiện trong bối cảnh đặc biệt của những năm 1950, được lưu giữ trong hơn 50 năm kể cả khoảng thời gian rất lâu sau khi mẹ của Camille qua đời và đã được tìm lại ở Việt Nam vào năm 2012, sau đó album được mang về Pháp. Khả năng lưu giữ được album như vậy rất thấp.

Album do Mẹ của Camille thực hiện là là cuốn album với móc kim loại và giấy bìa cứng, từ những năm 1900-1920. Mẫu này không còn thông dụng ở châu Âu vào những năm 1950, nhưng vẫn được bán ở các nước thuộc địa (hình 26). Đối với Mẹ của Camille, cuốn album như một tư liệu lưu giữ kí ức, có thể như một “tập văn thơ lưu niệm”, giữ lại tình yêu cho con gái Bà, đã được xem đi xem lại nhiều lần đã chứng minh tình trạng của cuốn album, với những mép trang bị hư hại nhiều hơn cả những bức ảnh, mà chúng tôi hầu như không lấy ra ngoại trừ để xác minh thông tin ở mặt sau của một số ảnh trong đó. Album có 19 trang mặt trước, mỗi trang được bảo vệ bởi một giấy trong (hình 27); ở mặt sau của bốn trang, một số ảnh đã được thêm vào. Mỗi trang chứa từ một đến năm ảnh, với các kích thước khác nhau. Có tổng cộng 67 ảnh, trong đó có 50 ảnh khác nhau (9 ảnh lưu thành 2, 3 hoặc 4 bản). Một số vị trí bị mất ảnh đã được sử dụng lại cho những vị trí khác với các định dạng khác nhau.

Hình 28. Album ảnh của mẹ Camille G., trang 2.  Sưu tập : Camille G.-C

Kỉ niệm tuổi thơ thất lạc và tìm lại

Album dành riêng cho Camille, người xuất hiện trong số 4/5 (80%) số bức ảnh. Do đó, cô ấy được chụp ảnh ở các độ tuổi khác nhau thời thơ ấu của mình trong các tư thế tạo dáng phổ biến vào thời đó. Chỉ có một bức ảnh màu, ảnh của tuổi Camille lúc 14 tháng tuổi đang ngồi với mẹ trên bãi cỏ của công viên (hình 28); bức ảnh này được lưu thành hai bản sao khác màu đen trắng. Với một vài trường hợp ngoại lệ, các bức ảnh do thợ chuyên nghiệp chụp. 9 bức là ảnh bà mẹ và con gái, hầu như tất cả đều được in thành nhiều bản (hình 29). Album ảnh về người mẹ, thực sự giống như một cuốn “kinh thánh gia đình”, với ngày tháng và địa danh, tái hiện gia đình của Camille thời thơ ấu trong thời gian và không gian.

Hình 30. Album ảnh của mẹ Camille G., trang 9.  Sưu tập  : Camille G.-C.

Ký ức về mối quan hệ mẹ và con gái

Các chú thích trên đường viền của các bức ảnh hoặc trên các trang album cho biết tuổi của Camille hoặc ngày chụp ảnh (hình 30). Mặt sau của nhiều bức ảnh có ghi tên đầu tiên của Camille bằng tiếng Việt: Diệu Tâm (có nghĩa là “trái tim dịu dàng” hoặc “trái tim ngọt ngào”) và tuổi của cô ấy bằng tiếng Pháp. Ở mặt sau của hai bức ảnh mà người mẹ rất coi trọng, bà ghi chi tiết về hoàn cảnh hoặc cảm xúc của bà (xem hình 22 và 24). Camille đã tìm thấy trong album của mẹ cô ba bức ảnh mà bà đã gửi cho cô từ Pháp và là ảnh của Cô lúc 11 tuổi (trong Lễ ban thánh thể), lúc 15 tuổi và 17 tuổi (hình 31). Do đó, những bức ảnh cũ nhất trong album là từ năm 1948, bức gần đây nhất là năm 1965. Mỗi lần xem album, Camille lại để ý rằng Mẹ cô “trông luôn rất buồn”.